WELCOME DEAR VIEWERS....
1. Do you want to enjoy and relax yourselves then WELCOME to this blog.... 2. Do you want to know about Khasi Tribe (Maram) of Meghalaya, about Matrilineal system.... 3. Do you want to know about Bhagavad Gita and Bible... |
April 18, 2020
Ka Hukum na I Deputy Commissioner, South West Khasi Hills District during COVID-19 Lockdown 2.0
Pynjlan CURFEW I District Magistrate ha South West Khasi Hills District haduh ka 23 tarik Iaiong, 2020
COVID-19: KATTO KATNE KI MAT HALOR KA RUKOM SUMAR IA KA MET IAP JONG KIBA LA SHAH KTAH
KATTO KATNE KI MAT
HALOR KA RUKOM SUMAR IA KA MET IAP JONG KIBA LA SHAH KTAH
1. Ki mat ba kynthup
ha kane ka jingbthah
·
Ki don bun tylli ki case ba la pynshisha lyngba ki test ba ki la ioh ia
kane ka jingpang bad don ruh kiba la
khlad noh lyngba kane ka khlam hapoh India. Namarba kane ka
jing-pang-khlam ka long kaba ym juh shem koit bad kaba dang sdang thymmai ka
don ka jing-bym tip ha kano ka rukom ban pynkhuid ia ki metiap jong kito kiba
lah shah ktah ne ba la khlad na ka daw jong kane ka khlam.
·
Ia kane ka jingbthah la pynwandur katkum ka jingbatai ba la ai da ki
stad saian halor u COVID19. Ka Ri jongngi hi kane ka por ka la don ia ki case
kiba iadei bad ka jingleit jingwan bad ki katto katne ki case ba iadei bad ka
jingiabit para briew. Ha kum kane ka por, ia baroh ki case kiba shu tharai bad
kiba la pynshisha yn hap ban pynshong ha ki jaka ba kyrpang ba la buh da ka
tnat ka koit ka khiah. Kumta kane ka jingbthah ka iadei tang bad kito kiba la
iap ha ki hospital.
2. Ki mat ba
kongsan
·
Ka daw ba ha khmat eh jong ka
jing-sa-phriang jong kane ka jingpang COVID-19 ka dei lyngba ki symboh umbiah
kiba long ha ka dur jong ka jynhaw. Kumta, kam da don than kano kano ka jingma
ban ioh kem ne iabit ia kane ka jingpang-khlam ia ki nongtrei ka koit ka khiah
ne ia ki bahaiing bahasem lyngba ki
met-iap lymda ki pyndep ia ka met iap da kaba bud thik pa
thik ia ki kyndon bad jingbthah kumba la batai
·
Tang ki tor jong ki nongpang COVID-19 kiba lah ban pynbit ia ka
jingpang. kata ruh tang lada donkam ban ktah ha ka por bapuid
(autopsy).
3. Ki katto
katne ki jingbthah ia ki nongtrei ha ka tnad ka koit ka khiah kaba ki hap ban
bud ha ka por ba pynkhuid ne pyndep ia ka met-iap jong ki nongpang COVID-19
Ki kyndon kiba ki nongtrei jong ka tnad ka koit ka khiah ki dei ban bud
janai ha ka por ba ki ktah ia u nongpang uba la khlad na ka jingpang
COVID-19 bad kine ki long:
·
Ban sait khuid ia ki kti da ka um bad ka sabon.
·
Ban pyndonkam ia ki tiar iada (PPE) ki mask, ki gloves, ki jingdeng khmat
bad kiwei kiwei ki bym rung um
·
Ban husiar bha ha ka por ba pyndonkam ia ki tiar ba- nep.
·
Ban pynkhuid bha (disinfect) ia ki jingsop met-iap bad ia
ki tiar ki tar baroh ynda kiba lah dep pyndonkam ha ki nongpang ba la
khlad noh.
·
Ban pynkhuid bha (Disinfect) ia ki
jainkup bad ia ki sawdong sawkun jong ka
karma ne jaka ba la sah u nongpang.
4. Ka
jinghikai halor ka jingiabit bad ki lad jingiada
·
Dei ban ai ia ka jinghikai/training kaba paka bad janai ia baroh ki nongtrei
ba don bynta bad kane ka kam halor ka jingiabit bad ki lad ki lynti ban iada na
kaba iabit ne pur kane ka jingpang.
5.
Ka rukom rah ia ka metiap na ka jaka sumar
·
Ki nongtrei ba dei peit ia ki met-iap ki dei ban lehkhuid bad sumar da kaba sait-khuid bha ia la ki kti
bad ban pyndonkam bha ia ki tiar iada (PPE) kiba kynthup ia ki jingiada khmat,
ki mask, ki gloves bad kiwei kiwei
·
Dei ban weng noh ia ki tiar ki tar bala pyndonkam na ka met u
nongpang ba la iap kum ki tubes, ki drains bad ki catheters, (ki thynria
bad kiwei kiwei) bad dei ban pynkhuid da ka 1% ka dawai hypochlorite ia
ki thliew ne jingmong kiba lah ban mih ha ka por ba weng ia ki tiar na u nongiap
COVID bad dei ruh ban sop noh ia kiba kum kita ki dak jingmong da ki jait jain bymlah
ban lait lyer ne rung um
·
Dei ban da husiar bha ha ka por ba pyndonkam ia ki tiar kiba nep ha ka
por ba puid ia ka met iap (autopsy) bad dei ruh ban bret lut ia ki tiar
ba la pyndonkam ia u nongpang ha ka jaka kaba la buh kyrpang na ka bynta kiba
kum kine ki tiar.
·
Dei ban da set ia ka shyntur bad ki thliew khmut u/ka ba iap
khnang ban iada na ka jingmih jong ki kynja um na ka met.
·
Lada ki bahaiing ha sem jong u/ka nongpang ba la khlad noh ki kwah ban
iohi ne peit ia ka met-iap ha ka por ba sei na ka jaka sumar (isolation room),
ki lah ban leh ia kata hynrei ki dei ruh ban da bud pyrkhing ia ki
jingbthah/kyndon kumba la bthah da ka tnad ka koit ka khiah.
·
Dei ban da sop iaka met iap ha ka kynja pla plastic ka bym lait um.
Donkam ban pynkhuid ia kaba shabar jong ka pla plastic da kaba synreit da ka 1%
ka dawai hypochlorite. Lah ban sop ia ka pla plastic buh met-iap da ki jain ba
ioh na ki jaka buh jingsop metiap ba la shna kyrpang ne ki jingsop ba la ai da
ki ba-ha-iing. ba-ha- sem jong u nongpang ba la khlad noh.Ia ki jain ba la dep pyndonkam ne kiba la
jakhlia, dei ban buh ia ki ha ki pla ba kyrpang bad kiba la dep synreit da ka
dawai pyniap khniang (hypochlorite).
·
Ia ka metiap ba la dep pynkhreh,kat kum ki kyndon, dei ban rah noh bad
ban buh ha ka jaka buh metiap bakyrpang(mortuary) lane aiti noh ha ki
ba-ha-iing
·
Ia ki jain lane ki tiar ba la dep pyndonkam u nongiap dei ban buh/bret
noh ha ki jaka ba kyrpang ba la buh bad ban pdem/pynkhuid (decontaminate) ia ki
da ki dawai kat kum ki kyndon jong ka infection prevention control practice ba
la bud da ka pyrthei baroh kawei. bad ki rukom ba la buh beit buh ryntih
·
Ia baroh ki jaboh ba mih na ki jaka ai jingsumar, dei ban bret kat kum
ki kyndon jong ka Bio-Medical Waste Management Rules.
·
Ki nongtrei jong ka koit ka khiah kiba ktah bad pyndep ia ka metiap ki
dei ban law noh ia ki tiar iada baroh ynda la dep ia ka kam bad ki dei ban da
sait khuid bha ia la ki kti.
·
Ban ai jinghikai /ne batai ia ki ba-ha-iing ba-ha-sem da kaba burom ia
ka jingsngew bad ka jingshem jongki ha kiba kum kine ki jingjia,
·
Dei ban ai ka jingiasyllok (counselling) bha bad (counselling) kiba haiing bahasem jong ki nongpang ba la
khlad noh bad ban burom ia ka jingsngew bad
ka jingduh noh jongki.
6. Ka Jing-pynkhuid
iaki sawdong sawkun
·
Dei ban sait, synreit bad niad da ka 1% ka dawai hypochlorite ia ki sawdong sawkun jong ka jaka sumar kyrpang
(kum ki jingthiah, miej, madan, jaka pynieng drip bad kiwei kiwei de) dei ban
ieh ia kine ki daw ai synrei kumba 30 minit eiei ha shuwa ba kin rkhiang hi,
lyngba ka lyer.
7. Ki Jingbthah halor
ki rukom buh rukom pyndep ia ka metiap ha jaka buh metiap (mortuary)
·
Ki nongtrei kiba ktah bad pyndep iaka metiap jong ki nongpang COVID-19 ki dei ban bud pyrkhing iaki
kyndon ha ka rukom kat kum ba la bthah ne buh beit.
·
Iaki metiap dei ban buh ha ka jaka ba khriat ha kaba ia ka jingkhriat/jingshit dei ban
pynneh kumba long 4°C.
·
Dei ban pynkhuid bha ia ka jaka buh metiap (mortuary). Dei ban sait ia ka
sawdong sawkun jong ka jaka buh metiap bad ia ki tiar ba la pyndonkamruh dei ban pynkhuid da
kaba synreit da ka 1% ka dawai hypochlorite.
·
Ynda la dep rah ia ka met iap shabar ka karma buh metiap na kane ka jaka,
dei ban da pynkhuid iaki jingkhang, ki handle jingkhang bad ka kamra da 1% ka
dawai hypochlorite.
8. Ka jingkyllan
umphniang iaka metiap
Ym dei ban kyllan umphniang ia ka Metiap.
9. Ka jingpuid
(autopsy) ia ka metiap jong u nongpang COVID-19
Katba lah, dei ban kiar na ka ban
puid (autopsy) iaka metiap lait sa tang lada don ki daw bym lah kiar shuh. Lada
leh kumne (puid), dei ban da bud bniah ia
baroh ki kyndon ba la bthah bad ba la
buh da ka pyrthei baroh kawei.
·
Ia ka kynhun ba leh ia ka ne ka kam
dei ban ai ia ka training ba paka
halor ki kyndon baroh.
·
Dei ban don tang khyndiat ki nongtrei kiba leh ia
kane ka kam.
·
Ka kynhun ka dei ban pyndonkam lut
ia ki PPE (Ki coveralls, jingtap khlieh,
jingtap juti, N95 mask, Goggles (it-khmat kyrpang)/jingiada khmat)
·
Ia ki tiar puid dei ban pyndonkam da kiba la shna kyrpang.
·
Dei ban puid tang kawei ka met shisien puid – kata ym dei ban puid ar lane palat ki met ha ka juh
ka por.
·
Ia ki dkhot met dei ban ieh beit halor meij bad lada donkam ban ot dei ban leh
da ki tiar (sponge) ba kyrpang. Kiba leh ia kane ka kam kidei ban iada bha ia ki
kti da kaba deng iaki jingdeng kti kiba la ai kyrpang.
10. Ka rukom rah
bad kit metiap.
·
Ka metiap kaba la pyniap bha ia ki
khniang jingpang da kaba bud iaki kyndon
baroh, kam don kano kano ka jingma
ia baroh kito kiba rah bad ba don lang ha ka por ba la rah ia ka metiap.
·
Ki nongtrei ba dei ban rah ia ka met
iap ki dei ban bud ia ki jingbthah bad
adong jong ka jingleh khuid (bad ban phong ialade da ki tiar iada kum ki gloves, ki mask bad kiwei kiwei kat
kumba la bthah ).
·
Dei ban pynkhuid ia ka kali kit metiap da 1% ka dawai
hypochlorite ha ka jaka thang/tep, hadien ba la sei ia ka met na ka kali kit
metiap.
11. Ha jaka thang/tepbriew
·
Dei ban pynsngewthuh ia ki ba trei hapoh kito ki jaka ba pyndep ia ka thang/tepbriew, ba ka
COVID19 kam don kano kano ka jingma lada tep/thang iaki briew kiba khlad lane ha kaba pyndep iaki kamram jongki hadien ba baroh kito kiba dei ban leh ki la
bud iaki kyndon baroh ha kaba iadei bad
ka jingpang COVID-19
·
Ki nongtrei ki dei ban bud ia ki jingbthah ban lehkhuid kum ban sait khuid ia la ki kti bad ban pyndon kam ia ki mask bad ki glove bad
baroh kiba don bynta kin hap bud iaki kyndon lehkhuid (kum kaba sait- khuid iaki kti, deng mask, gloves
bad kiwei kiwei ki jingdeng/jingphong iada).
·
Yn shah iaki jingpyndep jongki jinglehniam
leh rukom baroh ha kaba iadei bad ka
metiap ha ka por ba thang ne tep khlem da ktah pat iaka metiap. Yn shah ban
pyndep lut ia ki niam ki rukom ba don kam
khlem da ktah ia ka metiap.
·
Yn ym shah ban ktah, pynsum, ban doh
lane ban kdup ia ka metiap dano
dano ruh.
·
Ynda la dep thang, ka dpei kaba mih kan
ym wanrah kano kano ka jingma ha ka ban iohkem
ia kane ka jingpang bad lah ban lum ia ki dpei/shyieng ban pyndep ia ki jingleh
niam baroh.
·
Dei ban kiar na ka jingialum briew
ha ka jaka tep/thang namar ba kiba kit ia une u khniang jingpang ki lah ban pyn-iabit ia kiwei.